Πόσο μοιάζουν!

Στα Απομνημονεύματα του Π. Σκουζέ ("Ο βίος μου") αναφέρεται η χρήση της "φάλαγγας" ( ή του φάλαγγα)  ως μέσου "συνετισμού" των μαθητών κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. 

Επαρομοίως θέλω διηγηθώ και των διδασκάλων την παιδείαν. Άμα ήθελεν παρησιαστεί το παιδί εις το σχολείον και ήτον περασμένος ο καιρός, η πρόχειρος παιδεία ήτον του διδασκάλου του αγριοκαλόγηρου. Είχεν βούρδουλαν λεγόμενον βούνευρον. Ανοίγοντας το ένα χέρι και το άλλο, να τον δίδει από μίαν εις το χέρι και να τον βάζει όρθιον να σταθεί ολίγον με το ένα ποδάρι να κλονίζεται. Αν το σφάλμα ήτον περισσότερον, ένα παιδί μεγαλιότερον τον φταίχτην τον έπαιρνεν εις τες πλάτες του, βαστώντας τες δύο χείρες εις τους ώμους του, και ο διδάσκαλος εξύλιζεν εις τους κώλους. Αν ήθελεν του φανεί του διδασκάλου αλλέως, είχον τον φάλαγγα έτοιμον: του έβαζαν τα δύο πόδια, έστριφταν τον φάλαγγα* δύο παιδιά και ο διδάσκαλος έδερνεν εις τους πόδες το παιδίον. Πότε έβαζεν δύο παιδιά, από ένα ποδάρι του καθενός. O φάλαγγας ήτον ένα ξύλον, από ένα μέτρον έως 6 ρούπια μακριός, με δύο τρύπες έως ένα ρούπι η μία από την άλλην· ένα σκοινί περασμένο, έχοντας δύο κόμβους εις τες άκρες να μην ξεπερνά. Αυτού* έβαζαν τες πόδας και έστριφαν το ξύλον και έσφιγγαν τα πόδια εις τους αστραγάλους αποκάτω και ο διδάσκαλος έδερνεν. Πολλά παιδιά από την φωνήν του αγριοδιδασκάλου εκατουριόντο από τον φόβον των, όταν εφώναζεν «βρε θεοκατάρατε» του παιδιού. Εις τα Ελληνικά σχολεία Αθανασίου, Μπενιζελάκη και ύστερον Σαμουήλ Κουβελάνου, ήτον ολιγότερον. Πλην ο φάλαγγας και οι βούρδουλοι δεν έλειπαν και από αυτά.

                                                                                                                                      Π. Σκουζές,
                                                                                                                    Απομνημονεύματα, Κέδρος

Το ίδιο μέσο χρησιμοποιήθηκε και από τη χούντα (1967-1974) για τον βασανισμό πολιτικών κρατουμένων. Το  ντοκιμαντέρ που γύρισε ο Νίκος Κούνδουρος, "Τα τραγούδια της φωτιάς" και  καταγράφει το κλίμα που επικρατούσε τις πρώτες μέρες μετά την πτώση της χούντας, περιλαμβάνει και  μαρτυρίες βασανισθέντων, που περιγράφουν την κόλαση που έζησαν στα χέρια των βασανιστών τους. Μεταξύ αυτών, ο συντοπίτης μας Χ. Ρεκλείτης από την Κλένια, καταθέτει τις εμπειρίες του, ανάμεσα στις οποίες είναι και ο βασανισμός με φάλαγγα. Δείτε το βίντεο που ακολουθεί και προσπαθήστε να βρείτε ομοιότητες ανάμεσα στις δύο εποχές.

   

                                                                                                                                  Κ. Δράκου